در عرصه ی سیاست

★ دکتر مرتضی صالحی: در نوجوانی ساکن کوچه ی آموزگار روبروی خیابان فرهنگ واقع در خیابان امیریه بود. مرتضی صالحی دیپلم متوسطه را از دبیرستان رهنما (واقع در تهران، خیابان فرهنگ کوی خدایار خان) دریافت کرد و سپس از دانشکده ی پلی تکنیک تهران فارغ التحصیل شد. پلی‌تکنیک تهران، یکی از باسابقه ‌ترین مؤسسات آموزش عالی ایران در زمینهٔ فنی و مهندسی است. این دانشکده در آبان ۱۳۳۵ برابر  با ۱۹۵۶ میلادی، توسط مهندس حبیب نفیسی و به دستور محمد رضا شاه پهلوی تأسیس گردید. دکتر مرتضی صالحی پس از بازگشت به ایران با دختری از خانواده ی آموزگار وصلت کرد و در کابینه ی دکتر جمشید آموزگار (از ۱۶ مرداد ۱۳۵۶ تا ۵ شهریور ۱۳۵۷) وزیر راه و ترابری شد. وی در کابینه ی جعفر شریف‌ امامی (از ۵ شهریور ۱۳۵۷ تا ۱۵ آبان ۱۳۵۷) ‌وزیر مشاور و در کابینه ی ارتشبد غلامرضا ازهاری (از ۱۵ آبان تا ۱۴ دی ۱۳۵۷): ‌وزیر مشاور و رییس سازمان برنامه و بودجه بود و اکنون ساکن آمریکاست (در تصویر سه نفره ی این پیوند، وی احتمالا نفر اول از سمت راست است). دکتر مرتضی صالحی هم دوره ی نگارنده طی تحصیل در دبیرستان رهنما بود.

★ مهندس محمّد توسّلی حجتی: سوّمین دبیرکل نهضت آزادی ایران و نخستین شهردار تهران پس از انقلاب ۵۷ است. او پیش از انتخاب به ‌عنوان دبیرکل حزب نهضت آزادی ایران، سال ‌ها رئیس دفتر سیاسی و عضو شورای مرکزی این حزب بود. محمد توسلی، متولد ۲۵ اردیبهشت ۱۳۱۷، در محله سنگلج تهران و در یک خانواده متوسط مذهبی با پنج برادر و دو خواهر است. پدر وی یک کاسب در بازار تهران بود، مادر وی نیز نوه حاج‌آقا میر هوشی‌ السادات از بازاریان قدیم تهران بود. محمّد توسّلی در نوجوانی ساکن کوچه ی سعادت واقع در خیابان مولوی بود. وی دیپلم متوسطه را از دبیرستان رهنما دریافت کرد و سپس در سال ۱۳۳۵ وارد دانشکده ی فنی دانشگاه تهران شد و از اعضای فعال انجمن اسلامی دانشجویان بود. محمّد توسّلی در دانشکده ی فنی دانشگاه تهران با مهندس مهدی بازرگان استاد این دانشکده آشنا گردید. از سال ۱۳۴۰ با تشکیل نهضت آزادی از اعضای آن شد و در سال ۱۳۴۱ برای تحصیل در رشته مهندسی حمل‌ و نقل و ترافیک به آلمان و سپس برای ادامه تحصیل در رشته راه و ترافیک به آمریکا رفت. توسلی در سال ۱۳۴۶ در تهران ازدواج کرد. قبل از پیروزی انقلاب ۵۷ مسئول تبلیغات ستاد های راهپیمایی و ستاد استقبال از خمینی بود و با روی کار آمدن دولت موقت مهندس مهدی بازرگان به عنوان شهردار تهران برگزیده شد. وی پس از انقلاب چندین بار بازداشت شد. توسلی در جریان اعتراضات مردم ایران به نتایج انتخابات ریاست جمهوری، در ۲۶ خرداد ۱۳۸۸ و در سال ۱۳۹۰ به دنبال انتشار نامه ای به امضاء ۱۴۳ نفر از فعالین سیاسی به سید محمد خاتمی رئیس‌جمهور سابق بازداشت و پس از ۶/۵ ماه حبس انفرادی با وثیقه آزاد شد. محمّد توسّلی حجتی هم دوره ی نگارنده طی تحصیل در دبیرستان رهنما بود.

★ دکتر عبدالرفیع حقیقت (زاده ی ۸ مرداد ۱۳۱۳ در سمنان) متخلص به رفیع، محقق، مورخ و شاعر معاصر ایرانی است. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در سمنان به پایان رساند. تحصیلات عالی در رشته مدیریت را در مدرسه عالی بازرگانی تهران و دوره‌ های تخصصی تاریخ را در دانشگاه ادبیات دانشگاه تهران به پایان رساند. دکتر عبدالرفیع حقیقت بین سال های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۷ با بسیاری از مجلات ادبی و تاریخی مانند "وحید" و "ارمغان" همکاری داشت. وی در سال ۱۳۷۰ خورشیدی از دانشگاه یو سی ال ای کشور آمریکا لوح افتخاری تاریخ دریافت کرد. وی از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷ با مجله ادبی گوهر به  سردبیری دکتر نصرت‌الله کاسمی از انتشارات بنیاد نیکوکاری نوریانی نیز همکاری داشت و از سال ۱۳۵۶ تا ۱۳۶۹ خورشیدی به سمت مدیر عامل شرکت مولفات و مترجمان ایران که با همکاری دانشمندان مشهور تشکیل شده بود انجام وظیفه نمود و در این مدت نزدیک به یکصد مجلد کتاب‌های تحقیقی ارزنده را انتشار داد. بین سال های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۷ دکتر عبدالرفیع حقیقت مانند نگارنده در جلسات فرهنگی - اجتماعی که روزهای یکشنبه هر هفته در منزل روانشاد دکتر سیف الله وحید نیا مدیر مجله ادبی و تاریخی "وحید"تشکیل می شد شرکت داشت و هر دو هم دوره ی آن جلسات بودیم.
★ دکتر عباس شفیعی (زاده ی ۳ مهر  ۱۳۱۶ در تهران – درگذشته ی ۱۳۹۵ در تهران): داروساز، شیمیدان، استاد دانشگاه و ملقب به پدر داروسازی نوین ایران بود. وی استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، رئیس سابق دانشکده داروسازی (از ۱۳۶۵ تا ۱۳۸۸)، رئیس مرکز تحقیقات علوم دارویی (از سال ۱۳۸۲) و یک چهره ماندگار علم پزشکی ایران بود. عباس شفیعی دوره دبیرستان را در دبیرستان‌ های بدر و دارالفنون گذراند و در سال ۱۳۳۶ وارد دانشکده داروسازی دانشگاه تهران شد. در سال ۱۳۴۱ دکتری عمومی داروسازی را دریافت کرد. برای تحصیلات تکمیلی به آمریکا رفت و فوق لیسانس شیمی و دکترای تخصصی علوم دارویی را در دانشگاه کلمبیا اخذ نمود و در سال ۱۳۴۷ از دانشگاه شیکاگو فوق دکترای شیمی گرفت. بعد از تحصیلات به ایران بازگشت و در سال ۱۳۴۹ در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران استخدام و به تدریس و پژوهش مشغول شد. در دوران جنگ عراق و ایران، پس از شروع حملات شیمیایی عراق، او به مطالعه و آزمایش بر روی این گازهای شیمیایی و راه خنثی سازی آنها پرداخت. دکتر عباس شفیعی هم دوره ی نگارنده طی تحصیل در کورس درسی بیوشیمی دانشگاه کلمبیا بود.

★ دکتر محمود رازجویان (زاده ی ۱۳۱۷ در تهران): استاد رشته ی معمارى، دانشکده ی معمارى و شهرسازى، دانشگاه بهشتى (ملی سابق) است. سوابق تحصیلى: کارشناسى ارشد پیوسته معمارى از دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۴، کارشناسى ارشد معمارى از دانشگاه پنسیلوانیاى آمریکا در سال ۱۳۴۹، دکتراى معمارى از دانشگاه پنسیلوانیاى آمریکا در سال ۱۳۵۸. زمینه‏هاى علمى و تحقیقاتى: هندسه و معمارى، نما، تقویم نیاز به سایه و آفتاب شهرهاى ایران، آسایش در فضاهاى باز و معابر، تدریس طراحى معمارى، مبانى نظرى معمارى و روش تحقیق در دانشگاه بهشتى، تدریس طراحى معمارى در دانشگاه یزد. دکتر رازجویان در موضوع "طراحی اقلیمی" حرف اول را می زند و چند کتاب ارزشمند در این زمینه دارد که یکی از آن ها سال هاست که نایاب است: "آسایش به وسیله معماری همساز با اقلیم" و "آسایش در پناه باد" که در میان کتاب های فارسی منحصر بفرد و بی نظیر است. دکتر محمود رازجویان هم دوره ی نگارنده طی تحصیل در دبیرستان رهنما بود. هنگامی که رازجویان و نگارنده در سال سوم دبیرستان رهنما بودیم هر دو در هیئت تحریریه ی نخستین سالنامه ی این دبیرستان عضویت داشتیم. در آن هیئت تحریریه افراد دیگری از جمله فریبرز مافی و کیوان طبری (دانش آموزان سال های چهارم و پنجم) نیز شرکت داشتند.

در عرصه ی هنر

★ پروين دولت آبادي: در سال ١٣٠٣ در اصفهان چشم به جهان گشود. او تحصيلاتش را در همان شهر شروع كرد و در تهران به پايان رساند. بعد از اتمام دوره دبيرستان نوربخش مدتي به كار در يك كودكستان پرداخت و حاصل تماسش با كودكان خردسال مجموعه سروده هاي ارزشمند او در زمينه ادبيات كودكان است كه نسل هاي متعددي از كودكان ايراني آن ها را مي شناسند و از مفهوم آن ها درس زندگي آموخته اند. پروين دولت آبادي براي ادامه تحصيل وارد دانشكدة هنرهاي زيباي دانشگاه تهران شد... پروین دولت آبادی احتمالا هنر سرایندگی را از پدر خود مرحوم حسام الدین دولت آبادی به ارث  برده بود. نگارنده، چند بار پروین بانو را همراه با حاج آقا حسام در جلسات فرهنگی - اجتماعی که روزهای یکشنبه هر هفته در منزل روانشاد دکتر سیف الله وحید نیا تشکیل می شد ملاقات کرد و به یاد می آورد که حاضران، به سروده هایی که گاه گاه پدر و دختر در آن جلسات می خواندند با اشتیاق وافر گوش فرا می دادند و به طبع روان و ذوق سلیم آنان آفرین می گفتند. متاسفانه پروین دولت آبادی روز سه‌شنبه ۲۷ فروردین سال ۱۳۸۷ شمسی در سن ۸۴ سالگی بر اثر سکته قلبی در تهران درگذشت و در قطعه ي هنرمندان بهشت زهرا دفن گردید.

★ رویین پاکباز (متولد سال ۱۳۱۸): تاریخ‌نگار هنر، منتقد و نقاش نوگرای ایرانی است که نقش مهمی را در تبدیل رشتهٔ تاریخ هنر به یک زمینهٔ علمی و دانشگاهی در ایران بر عهده داشته است. مهم‌ترین دستاوردهای پژوهشی او «دایرة المعارف هنر» در سه جلد و «نقاشی ایران از دیرباز تا امروز» است. رویین پاکباز دیپلم متوسطه را از دبیرستان رهنما دریافت کرد و در سال ۱۳۳۵ وارد دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد.  او دانش‌آموختهٔ دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشتۀ نقاشی (۱۳۴۷) است و کارشناسی ارشد خود را رشتهٔ زیباشناسی از دانشگاه پاریس یک دریافت کرد (۱۳۵۶). پاکباز در سال‌های دور در چندین نمایشگاه گروهی و انفرادی، آثار نقاشی خود را به تماشا گذاشته بود که از آن جمله می‌توان به شرکت در سومین بی‌ینال تهران (۱۳۴۱)، آتلیه ممیز (بی تا)، چهارمین بی‌ینال تهران (۱۳۴۵)، گالری بورگز (بی تا) و غیره اشاره کرد. او از مؤسسان و بنیان‌گذاران تالار ایران (قندریز) بود که چندین بار آثارش در نمایشگاه‌هایی در این تالار به نمایش درآمد. در آثار نقاشی پاکباز توجه به روابط بصری عناصر و فرم‌ها، با دقتی موشکافانه و ریاضی‌گونه دیده می‌شود.  رویین پاکباز یکی دیگر ازهم دوره ی های نگارنده طی تحصیل در دبیرستان رهنما بود.
 

نگارش و تدوین:

دکتر منوچهر سعادت نوری

*

بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها