بیچارگی یک ملت استبداد کشیده‌ی بی‌فردا یعنی همین. به استیصالی برسد که جای فکر کردن به فردای تازه و دسترسی به تجربه‌های نو در سیاست و روابط و زندگی، مدام توی خورجین رنگ رفته‌ی گذشته دنبال قهرمانان و مایه‌های افتخار پیزوری بگردد و هر روز به بند تنبان پوسیده فلان خان و بهمان شاه و بیسار شیخ آویزان شود و تابِ حسرت بخورد و قربان جقه‌ی همایونی و قدوم مقدس‌شان برود ...