عقدهٔ خود کوچک بینی در برابر غرب یک واکنش غریزی پس رانش تجدد را، چه به لحاظ فرهنگ عقب ماندهٔ مادرزاد و چه به لحاظ نیاز به واکنشی تهاجمی در مقابل این خود کوچک بینی مهیا می کرد. کمونیسم و «ضد امپریالیسمش» یک خوراک حاضر و آماده برای این اذهان علیل بود که ارتجاع خود و پس رانش تجدد خود را به ظاهری «مدرن» ملون سازند.

از این زاویه بله، کمونیسم «ما» را انتخاب کرد! حقیرتر از «ما» کجا می توانست پیدا کند که «حلقهٔ ضعیف امپریالیسم» را بشکند؟!