مسئله فقط حماس نیست. مردمی است که به خود اجازه می‌دهند حماس بر آنها حکمروایی کند. همانطور که مسئلهٔ ایران مردمی است که به خود اجازه می‌دهند که آخوندها بر آنها حاکم باشند. افراط‌گرایی اسرائیل واکنشی به این واقعیت است و تفاوت ماهوی آن با آنچه در ایران و فلسطین عرب می‌گذرد این است که با تغییر این واقعیت بطور خودبخودی و بخاطر ساختار مدرن و دموکراتیکی که بنا نهاده اند، این واکنش افراطی -بدون بوق و شیپور- تغییر خواهد کرد.

تنزه‌طلبی روشنفکرانه در این چارچوب بی‌مسئولیتی است. زیرا در خدمت تولید و بازتولید همان شرایطی قرار می‌گیرد که همیشه وجود داشته است. سلب مسئولیت از «مردم» بخاطر «سران نابکار» چیزی جز یک خودشیرینی روشنفکرانه نیست. یادم هست که یک خبرنگار تلویزیون CBC خاطره‌ای از دوران مأموریتش در فلسطین و اسرائیل می‌گفت. می‌گفت اتوموبیلشان را در یک خیابان مرکزی شهر پارک کردند. فلسطینیان در کوچه و بازار به کار و رفت و آمد مشغول بودند و خبری نبود.

وقتی رفتند در صندوق عقب را باز کنند که دوربین و تجهیزاتشان را بیرون بیاورند آنگاه بود که رهگذران متوجه خبرنگار بودن آنها شدند و ناگهان ظرف یک دقیقه هر کسی هر کاری دستش بود زمین گذاشت و همهٔ جمعیت به دور این خبرنگار و همکارش جمع شدند و شروع کردند به شعار دادن!

این روحیهٔ «مستضعف» نمایی و مستضعف پروری است که سردمدارانی چون سردمداران حماس خلق می‌کند. این فرهنگ است که قربانیان غیر نظامی را به عنوان یک کالا به جهانیان عرضه می‌کند، نه رهبرانشان. رهبران اسرائیل از سوی دیگر -فراسوی اختلاف نظر هایی که در هر جامعهٔ دموکراتیک وجود دارد- کشوری دارند و ارتشی برای دفاع از آن کشور و بر حسب شرایط کاری را می کنند که در خدمت این هدف ضروری می بینند. امیدوارم که این جنگ میان تجدد و ارتجاع یک جنگ نابرابر باقی بماند. این به نفع ماست.